بررسی تأثیر روش‌های مختلف خاک‌ورزی بر خصوصیات فیزیکی خاک و عملکرد و اجزای عملکرد گندم دیم

به‌منظور تعیین تأثیر روش‌های مختلف خاک‌ورزی بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام گندم دیم، آزمایشی در شهرستان سنندج طی دو سال زراعی 85-1384 و 86-1385 انجام گردید. آزمایش در قالب کرت‌های یک‌بار خرد شده با طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با دو فاکتور در چهار تکرار انجام گردید. سه روش مختلف خاک‌ورزی شامل شخم با گاوآهن برگردان‌دار، قلمی و سیستم بدون خاک‌ورزی به‌عنوان سطوح عامل اصلی و دو رقم سرداری و آذر 2 به‌عنوان سطوح عامل فرعی در نظر گرفته شد. تأثیر روش‌های مختلف خاک‌ورزی بر خصوصیات فیزیکی خاک نیز در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج آزمایش نشان داد که روش‌های مختلف خاک‌ورزی تأثیر معنی‌داری بر وزن مخصوص ظاهری، تخلخل و شاخص مخروطی خاک داشتند. وزن مخصوص ظاهری در شخم با گاوآهن قلمی و شاخص مخروطی در سیستم بدون خاک‌ورزی در مقایسه با سایر روش‌های خاک‌ورزی دارای بیش‌ترین مقدار بودند. فاکتور‌های خاک‌ورزی و رقم، تأثیر معنی‌داری روی عملکرد دانه و اجزای عملکرد و رشد ریشه داشت. عملکرد رقم سرداری (1624 کیلوگرم دانه در هکتار) به‌طور معنی‌داری بیشتر از رقم آذر 2 بود (01/0>P). عملکرد دانه در کشت با گاوآهن قلمی به‌دلیل افزایش رطوبت خاک و بهبود خواص فیزیکی خاک در مقایسه با سایر روش‌های خاک‌ورزی دارای بیش‌ترین مقدار بود. استفاده از گاوآهن قلمی منجر به تولید بیش‌ترین وزن هزاردانه و تعداد دانه در سنبله گردید. روش خاک‌ورزی و رقم تأثیر معنی‌داری بر وزن زیست‌توده و ارتفاع داشتند.